|
|
|
Orucu Bozan Şeyler
Orucu bozan şeyler iki türlüdür. Bir kısmı sadece kaza etmeyi gerektirir. Diğer bir kısmı ise hem kaza hem de kefareti gerektirir.
Hanefi Mezhebine Göre, Orucu Bozulduğu Halde Sadece Kazayı Gerektiren Durumlar:
1- Gıda ve ilaç gibi, gıda manasında olmayan şeyleri almak. Bu adette gıdalanmak maksadı taşımayan ve insan tabiatının meyletmediği, şeyleri almakla olur. Örneğin; oruçlu bir kimsenin çiğ pirinç veya çiğ hamur veya adette yağ, bal, şeker gibi şeylerle karıştılmadan yenilmeyen un gibi maddeleri yemesi gibi. Eğer bu gibi şeyler karıştırılarak yenilirse hem kaza hem de kefaret icap eder.
Bir kimse, bir defadan çok miktarda tuz yerse, kendisine kaza gerekir. Eğer yediği tuz az olursa, hem kaza hem de kefaret gerekir.
Bir kimse, olgunlaşmamış çiğ meyve yerse veya dişleri arasında kalan yemek artıklarını yerse ve bu nohut tanesi kadar olursa oruç bozulur ve kazası gerekir. Eğer nohut tanesi miktarından az olursa oruç bozulmaz.
Bir kimse çekirdek veya çakıl taşı, demir, toprak, taş, para vb. madenleri yutsa veya kendi isteği ile boğazına duman çekse veya su alsa veya kadının fercinden veya makattan ilaç sokulursa ya da burundan veya boğazdan bir madde girerse ya da burnuna bir sıvı damlatırsa oruç bozulur ve kaza etmesi gerekir. İmam-ı Âzam'a göre, kulağa konulan ilaç orucu bozar. Su ise bozmaz. Ebu Yusuf ve İmam Muhammed'e göre, kulağa ne akıtılırsa akıtılsın orucu bozmaz.
2- Oruçlu kimsenin, hastalık, yolculuk, tehdit altında kalma, hata ya da şüpheile ilaç almak ya da gıda almak gibi durumlarda da yine kaza etmesi gerekir. Mesela; abdestte veya abdest alışında ağzı çalkalarken mideye su kaçarsa. Başındaki veya karnındaki yarayı tedavi ederken ilaç beynine ya da midesine kaçarsa. Uyumakta olan bir kimseye su içirilirse. Kadın, kizmet (evde ağır iş) etme sebebiyle hastalanarak, kendisine bir zarar gelmesinden korkup iftar ederse.
Fıkhi bir şüpheye dayalı olarak, mesela; unutarak yiyip içtikten veya cinsi ilişkide bulunduktan sonra, oruç bozuldu şüphesi ile bilerek bir şey yer veya cinsi ilişkide bulunursa. Gece oruç tutaya niyetlenen yolcu, ikamete niyetlendikten sonra yerse.
Sabah vaktinin girip girmedğiğ hususunda şüphelenildiği halde yer içer veya cinsi ilişkide bulunursa fakat fecir doğmuş olsa, şüphe ile bu işleri yaptığı için kendisine kaza gerekir, kefaret gerekmez. Çünkü kesin olarak fecrin doğuşu bilinmezden önce, asıl olan gecenin devam etmesidir. Aynı şekilde; bir kimse, güneşin battığını zannederek orucunu bozarsa, ancak güneş batmamışsa, güneşin battığı kanaati ile orucunu bozduğu için sadece kaza gerekir, kefaret gerekmez.
Bir kimse sabah vakti birmeden önce cinsi ilişkide bulunsa ya da yemek yese sonra da sabah vakti girse, eğer yaptığı içi hemen bırakır, ağızındaki yiyecekleri dışarı atarsa oruç bozulmaz.
3- Ebu Yusuf ve İmam Muhammed'e göre, iğne yaptırmak orucu bozmaz. Fakat İmam-ı Azam'ın görüşüne göre, iğne yaptırmak orucu bozar. Buna göre hasta olan bir kimse, gece vakti iğnesini yaptırmaya garet sarf etmelidir. Bu sebeple, hayati bir tehlike olmadıkça, iğne yaptırmanın iftardan sonra bırakılması daha uygun olur. Hanefi olan bir kimse, gece vakti yaptırmazsa veya fazla hasta olursa Ebu Yusuf ve İmam-ı Muhammed'e göre iğnesini yaptırır. İmam-ı Azam'ın muhalefetinden kurtulmak için de ihtiyaten gününe gün kaza etmesi iyi olur. Kaza etmese de bir şey lazım gelmez.
4- Herhangi bir havan veya ölü ile cinsel ilişkide bulunarak veya başka bir şekilde bozarsa, kefaret değil kaza gerekir.
Bir kimse, Ramazan dışında, tutmakta olduğu nafile bir orucu cinsel ilişkide bulunarak veya başka bir şekilde bozarsa, kefaret değil, kaza gerekir. (Durrü'l-Muhtar; 2/132, Fethu'l-Kadir; 2/64, el-Mebsut; 3/68)
Şafii Mezhebine Göre Orucu Bozduğu Halde Sadece Kazayı Gerektiren Durumlar:
- Baştan veya göğüsten bir balgam "Ha" harfinin çıktığı yeri ağza kadar çıkmış ve ihtiyari olarak yutulursa orucu bozar. Ancak gayr-i ihtiyari yutulmuşsa orucu bomzaz. Herhangi bir maddenin, burun, ağız, kulak, ön ve arka gibi bir yoldan mideye, boğaza ve mesaneye açılan bir yala yoluyla ulaşması orucu bozar.
- Bilerek, haşefenin tamamı kaybolacak şekilde ön veya arkadan bir insan veya hayvanla cinsi münasebette bulunmak. Bu durumda hem kaza hem de kefaret gerekir.
- İstimna veya dokunma ile meninin çıkması; İstimna, isteyerek meniyi akıtmaktır. İsteyerek meniyi akıtmak, mutlak orucu bozar. Dokunmaya gelince; şayet hanımı yahut yabanci birine arada hail (elbise kumaş) ile dokunup meni akmışsa, ister şehvetle gelmiş olsun, ister şehvetsiz olsun orucu bozmaz. Ancak arada hail olmaksızın dokunmuşsa orucu bozar. Kendi kendine çıkan yahut ihtilam olma veyahut düşünme ile meninin çıkması orucu bozmaz. Ancan düşünmekle akması, o kişi adet ise orucu bozar.
- İsteyerek kusmak, hayız olmak, nifas hali, doğum, bir an için olsa bile delirme, bütün gün baygın olmak, bütün gün sarhoş olmak ve dinden dönmek de orucu bozan hallerdendir (Tenviru'l-Kulûb 311)
|
|
|
|
|
|
|
Bugün 45 ziyaretçi (55 klik) kişi burdaydı! |
|
|
|
|
|
|
|