Oruç Çeşitleri
Hanefi mezhebine göre, sekiz türlü oruç vardır:
- Muayyen farz: Ramazan orucunu eda etmek gibi.
- Muayyen olmayan farz: Ramazan orucunun kazası ve kefaretler gibi.
- Muayyen vacip: Belirlenmiş bir adak gibi.
- Muayyen olmayan vacip: Mutlak adak gibi.
- Sünnet olan nafile: Aşure orucu gibi.
- Mendup yahut müstehap olan nafile: Her ayın 13. 14. ve 15. günleri oruç tutmak gibi.
- Tahrimen mekruh oruç: Bayram günleri oruç tutmak gibi.
- Tenzihen mekruh oruç: Sadece aşure günü yahut Mihrican ve Nevruz günlerinde oruç tutmak gibi.
Hanefi mezhebine göre, herhanhi bir sebeple nafile orucun bozulması halinde, onu kaza etmek vaciptir. Nafile oruca başlayan kimsenin bunu tamamlaması gerekir. Eğer böyle bir oruç bozulursa kaza edilmesi vacip olur. Eğer başlanılmış nafile oruç, bir özür sebebiyle bozulursa mesela; misafirin yemek yemesini teşvik etmek için ya da misafirlikte yapılan ikramı geri çevirmemek için olursa mekruh olmayıp müstehaptır. Fakat böyle durumlarda orucun kaza edilmesi vaciptir. Ebu Yusuf'tan gelen bir rivayette ise nafile orucun, özürsüz olarak kesilmesi de caizdir.
Şafii mezhebine göre, hac ve umre dışında, bir kimse nafile bir oruca başlar ve bu orucu keserse kazası gerekmez. Ancak bu orucu tamamlamak müstehaptır. Özürsüz olarak bir ibadeti kesmek mekruhtur. Eğer başlanılmış olan nafile oruç, bir özür sebebiyle kesilirse selea; misafirin yemek yemesini teşvik etmek için ya da misafirlikte yapılan ikramı geri çevirmemek için olursa, bu mekruh olmayıp müstehaptır. Nitekim Hz. Peygamber sallallâhu aleyhi vesellem hadis-i şeriflte şöyle buyurmuştur: "Nafile oruç tutan kimse, kendi kendisinin emiridir. Dilerse oruç tutar, dilerse bozar." (Ahmed bin Hanbel)
Kaynak: Büyük İslam İlmihali; 298-299
Müellif: Seyda Muhammed Konyevi (k.s) Hazretleri
|
