Hakka Davet - Zekatın Verileceği Yerler

Zekâtın Verileceği Yerler
Zekâta hak kazananlar sekiz sınıftır:

Fakirler: Hanefi mezhebine göre, ihtiyacından fazla olarak nisab miktarı bir mala sahip olmayan kimsedir. Bu kimsenin temel ihtiyaçlarından olan evi, ev eşyası ve borcuna denk parası bulunsa da yine fakir sayılır. Şafii mezhebine göre fakir; yiyecek, giyecek ve mesken ihtiyacını karşılayacak malı bulunmayan kimsedir.
Miskinler: Hanefi mezhebine göre, hiçbir şeye sahip olmayıp yemesi ve giymesi için dilenmeye muhtaç olan yoksul kimsedir. Şafii mezhebine göre miskin; malı ve kazancı olduğu ve zaruri masraflarının yarısından fazlasını karşıladığı halde, yeteri derecede ihtiyacını karşılayamayan kimsedir.
Borçlular: Hanefi mezhebine göre, bundan maksat, borcundan fazla nisab miktarı mala sahip olmayan veya başkasında malı, bulunduğu halde, alması mümkün olmayan kimsedir. Bu şekilde borçlu olan kimseye zekât vermek, borcu olmayan fakire vermekten daha faziletlidir. Şafii mezhebine göre de hüküm böyledir. Ancak meşru olmayan bir iş için borçlananlara zekât verilmez.
Yolcular: Yolcu, malı memleketinde kalan, elinde bir şey bulunmayan kimsedir. Öyle kimselere yalnız ihtiyacı kadar zekât verilir. Buunla beraber, bu gibi kimselerin, mümkün olunca borç almaları, zekât almalarından iyidir.
Mükatebler: Bir bedel karşılığında azad edilmek üzere, efendisi ile bir anlaşma yapmış köle ve cariyelerdir. Böyle bir borç altına girmiş köleye, bir an önce hürriyetine kavuşturmak için, ona zekât verilebilir. Fakat bir kimse kendi kölesi ve cariyesine zekât veremez. Çünkü bunun yararı kendisine dönmüş olur.
Mücahidler: Hanefi mezhebine göre, bundan maksat, Allah yolunda gönüllü olarak savaşa katılmak istediği halde, yiyecekten, silahtan ve diğer şeylerden mahrum olan kimsedir. Bu kimseye zekât verilebilir ve buna "Allah yolunda harcama" denir.

Şafii mezhebine göre, Allah rızası için İslâm'ın ve memleketin müdafaası için maaşsız olarak savaş eden gazilere, mücahit denir ki, bunlar zengin de olsa, savaştan dönünceye kadar, kendilerine ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere yetecek miktar zekâttan hisse verilir.

Amiller: Bundan maksat, idareci tarafından meydandaki zekât mallarını toplamakla görevlendirilen kimsedir. Böyle bir görevliye bu çalışması süresince, fakir olmasa bile ailesinin ve kendisinin ihtiyaçları için zekât verilebilir.
Müellefe-i Kulüb: Kalpleri İslâm dinine ısındırılmak istenenler. Hanefi mezhebine göre, zekâtın bu sekiz sınıftan yalnızca bir sınıfa verilmesi caizdir. Şafii mezhebine göre ise ister fitre, ister diğer malların zekâtı olsun, farz olan bütün bu sadakaların sekiz sınıfa harcanması gerekir.

Günümüzde İslam ülkelerinde, bu sekiz sınıftan dördünün bulunması genel olarak mümkündür. Bunlarda fakirler, miskinler, borçlular ve yolculardır. Şafiilerden Reyvani, zekâtın iki nevi hisse sahibi sınıftan üç kişiye verilmesini caiz görerek: "Feyva bakımndan tercih edilen görüş budur. Çünkü bizim mezhebimizin görüşü ile amel etmek zordur." demiştir.

Kaynak: Büyük İslam İlmihali
Müellif: Seyda Muhammed Konyevi (k.s) Hazretleri