Oruç Tutmanın Yasak Olduğu Günler
Hanefi mezhebine göre, Ramazan bayramının birinci gününde, kurban bayramının dördünde ve şekk gününde (Şaban ayının son günü) oruç tutmak, tahrimen mekruhtur. (Durrü'l-Muhtar, 2/119)
Ebu Hureyre radıyallâhu anhunun rivayet ettiğine göre, Hz. Peygamber sallallâhu aleyhi vesellem bu günlerde oruç tutmayı yasaklamıştır. (Müslim) Çünkü bu günler, Allah-u Zülcelâl'in kullarına birer ziyafet günüdür. Yasak olduğu bilinmeyerek, bu günlerde oruç tutmaya başlanacak olursa bozulur ve kazası gerekmez.
Şafii mezhebine göre, oruç tutmanın haram olduğu günler şunlardır:
1- Ramazan ve kurban bayramlarının günlerinde oruç tutmak haramdır.
2- Teşrik günlerinde,
3- Şekk günlerinde,
4- Şaban ayının ikinci yarısında oruç tutmak; bir rivayete göre mekruh, bir rivayete göre haramdır. Bunun delili, Hz. Peygamber sallallâhu aleyhi vsellemin şu sözüdür: "Şaban ayının ikinci yarısı olduğunda, Ramazan gelinceye kadar oruç yoktur." (İbn Mâce) Ancak oruçlu kişi, özellikle değil de adeti gereği bu günlerde oruç tutarsa yani bu günler onun adetine tevafuk ederse şekk gününde de Şaban ayının ikinci yarısında da oruç tutmak haram olmaz.
Şekk Günü
Şekk günü, Şaban ayının otuzuncu günüdür. Bu günün Ramazandan mı, yoksa Şaban ayından mı olduğu hususunda, havanın bulutlu olması sebebiyle şüphe meydana gelirse, bu güne şekk günü denir. Eğer hava açık olur ama hilal görülmezse, bu güne şekk günü denilmez.
Hanefi mezhebine göre, daha önce de geçtiği üzere, şekk gününde, Ramazan orucu ya da başka bir farz niyetli oruç tutmak, takrimen mekruhtur. Ramazanı karşılamak için bir veya iki gün önceden oruç tutmak da mekruhtur. Bununla beraber, pazartesi ve perşembe günlerü oruç tutmak gibi adeti olan kimsenin orucu şekk gününe denk gelirse, bunda bir kerahet yoktur. (Durrü'l-Muhtar, 2/119)
Şafii mezhebine göre, şekk gününde oruç tutmak haramdır. Şekk günü, açık havada insanlar hilali araştırdıkları halde, hilali gören kimse bilinmese ya da kimse hilali görmese ya da çocuklar, fasıklar ve kadınlar hilali gördüklerini söyleseler ve bunların doğru söyleyip söylemedikleri hususunda şüphelenilse ya da adalet sahibi bir kişi gördüğü halde, bu kişinin görmesi ile yetinilmediği zamandır.
Havanın bulutlu olması şüpheye sebep değildir. Yine, insanlardan hiçbiri hilalin görülmesinden bahsetmezse, bu gün şekk günü olmayıp Şaban ayındandır.
Şekk gününde nafile oruç tutmak, sahih değildir. Ama kaza orucu, adak ve kefaret orucu tutmak caizdir. Şekk günü oruca niyet etmeden, sabahleyin o günün Ramazan olmasının ortaya çıkması halinde, bir kimsenin akşama kadar orucu bozan işlerden uzak durması vaciptir. Daha sonra, Ramazan biter bitmez, o günü kaza eder.
Bir kimse, şekk günü, Şaban ayının nafilesi ile Ramazan ayının birinci günü olması hususunda tereddütlü bir niyetle tutarsa, o günün sonradan Ramazan olduğu ortaya çıksa da bu tutulan oruç, herhangi bir oruç yerine geçmez.
Kaynak: Büyük İslam İlmihali; 299-300
Müellif: Seyda Muhammed Konyevi (k.s) Hazretleri
